Мазмуну:
- Таштын кээ бир себептери жана анын коркунучтары
- Тартарды кантип жеңсе болот
- Тартарды кантип кетирсе болот?

Татар стоматологиялык ден соолуктун өтө кеңири таралган көйгөйү болуп саналат жана бул абал олуттуу тиш жана оозеки ооруларына алып келиши мүмкүн болсо да, көп учурда бааланбайт. Мындай болбошу үчүн адегенде татар эмнеден пайда болорун жана аны кантип алдын алууну билишиңиз керек
Татар же таш көп учурда физикалык симптомдорду же даттанууну жаратпайт, андыктан көп адамдар оозунда таш бар экенин билишпейт.

Симптомдорду жаратпаса да, убакыттын өтүшү менен тазаланбаган жана дарыланбаган татар гингивит, тиштин кариеси, атүгүл тиштин түшүүсү сыяктуу бир нече тиш жана тиштин ден соолугуна байланыштуу көйгөйлөрдү жаратышы мүмкүн.
Ошондуктан тишиңизди таза кармаңыз жана тиш доктурга дайыма тишиңизди текшерип туруңуз. Ошентип, таштарды эрте аныктап, дароо дарылоого болот.
Таштын кээ бир себептери жана анын коркунучтары
Татар тиште бляшкалар көп калып, тазаланбай калгандыктан пайда болот. Тиш тактасы – ооздо калган тамак-аш калдыктарынан пайда болгон жука катмар.
Таштын пайда болушуна бир нече нерселер себеп болушу мүмкүн, анын ичинде:
- Оозеки жана тиштин гигиенасын талаптагыдай аткарбоо, мисалы, тишиңизди сейрек тазалоо же тишиңизди жуубоо
- Кемпири, сүт, таңгакталган суусундуктар жана торт сыяктуу көп кантты камтыган тамактарды же суусундуктарды колдонуу адаты
- Тамеки чегүү жана алкоголдук ичимдиктерди колдонуу
- Ооздун кургакчылыгы, мисалы, дары-дармектердин терс таасирлеринен, аутоиммундук оорулардан же калкан безинин бузулушунан улам
Бул чогулган таштарды адаттагыдай эле тишиңизди тазалоо менен тазалоо мүмкүн эмес. Бул ташта бар бактериялардын тиштин жана тиштин дүүлүктүрүшүнө жана зыян келтиришине жол берет.
Убакыттын өтүшү менен бул кыжырдануулар гингивит жана периодонтит сыяктуу тиш оорусуна алып келиши мүмкүн, аларды дарылабаса, оор кесепеттерге алып келиши мүмкүн.
Бул периодонтит андан кийин тиштин жоголуу коркунучун жана тиштин тегерегиндеги сөөктөрдү жана ткандарды жабыркатат. Мындан тышкары, дарыланбаган периодонтит жүрөк оорулары жана инсульт сыяктуу башка оорулардын рискин жогорулатат.
Тартарды кантип жеңсе болот
Бляшка жана таштын пайда болушун жеңүү үчүн төмөнкү жолдорду кылсаңыз болот:
1. Тишиңизди бат-баттан тазалаңыз
Тишиңизди туура жууп, күнүнө 2 жолу 2 мүнөттөн үзгүлтүксүз жууп туруңуз. Тиштериңизди жууп жатканда тишиңиздин арткы бетине жана азуу тиштерине жеткенин текшериңиз.
Тишиңизди жууп жатканда фториди камтыган тиш пастасын жана жумшак түктүү тиш щеткасын колдонуңуз. Тишиңиз менен оозуңуздун ортосундагы бардык жерлерге жетүүгө аракет кылыңыз. Тишти тазалоонун бир жолу катары сода колдонсоңуз болот.
2. Тиш жиби менен оозду чайкаңыз
Тишиңизди жуугандан кийин күнүнө жок дегенде бир жолу тиш жиби менен тазалаңыз. Бул тиш щетка менен жетүү кыйын болгондуктан, тиштердин ортосундагы бляшкаларды жана тамак-аш калдыктарын кетирүүгө багытталган.
Андан кийин тишиңизди жана оозуңузду тазалоо үчүн оозуңузду чайкоочу каражаттар менен чайкаңыз, ошондой эле бляшканы жана таш таштарды пайда кылган бактерияларды жок кылыңыз. Тиштин жана ооздун кыжырдануусун болтурбоо үчүн, сиз спиртсиз же эфир майлары бар ооз чайкоочу каражатты колдонсоңуз болот.
3. Кант керектөөсүн азайтыңыз
Бляшка пайда кылуучу бактериялар кант көп болгон тамак-аштарды же суусундуктарды колдонуудан пайда болоору мурда айтылган. Бляшка топтолушун көзөмөлдөө үчүн таттуу тамактарды колдонууну чектеп, тең салмактуу аш болумдуу тамактарды керектөөнү көбөйтүңүз.
4. Сууну жетиштүү ичиңиз
Сизге күнүнө 8 стакан же 2 литрдей суу ичүү сунушталат. Суу ооздогу бактерияларды жана кирди көтөрүү үчүн кызмат кылат, бул татарларды пайда кылган бляшкалардын топтолушуна түрткү болот. Мындан тышкары, күн сайын жетиштүү суу ичүү тишиңизге зыян келтирүүчү ооздун кургап калышынан да сактайт.
5. Тамеки тартуудан жана алкоголдук ичимдиктерден алыс болуңуз
Тамеки жана алкоголдук ичимдиктерден мүмкүн болушунча алыс болуңуз. Себеби, бул жаман адаттар тиштин жана ооздун ден соолугуна байланыштуу көйгөйлөрдүн, анын ичинде таштын пайда болуу коркунучун жогорулатат.
Тартарды кантип кетирсе болот?
Тишиңизди щетка менен тазалоо, пайда болгон таштарды кетирүү үчүн жетиштүү эффективдүү эмес. Татарларды өзүңүз тазалоонун ар кандай жолдорун, мисалы, туз, сода менен тазалоо же май тартуу ыкмаларын колдонсоңуз болот. Бирок, оптималдуу натыйжаларга жетишүү үчүн, тиш таштарды кетирүү үчүн тиш доктурдун жардамы керек.
Тишти дарылоодо доктурлар көбүнчө колдонгон ыкма – бул тиштин кабырчыгы. Бул процедура эки ыкмага бөлүнөт, атап айтканда кол менен жана УЗИ аппаратын колдонуу.
Кол менен тиш масштабдоо процедуралары, адатта, дагы деле ичке же аз өлчөмдөгү таштарды дарылоо үчүн жасалат. Эгерде таштын көлөмү өтө көп болсо, тиштин масштабын ультрадыбыстык аппарат менен жасаса болот.
Негизинен тиш таштар аз болсо да, даттануу жаратпаса да дароо тазалаш керек. Бул олуттуу стоматологиялык жана оозеки оорулар түрүндөгү кыйынчылыктардын алдын алууга багытталган.
Ошондуктан кеминде 6 айда бир жолу тиш доктурга үзгүлтүксүз барып текшерилип туруу сунушталат. Стоматологиялык текшерүү учурунда дарыгер тишиңиздин жана оозуңуздун ден соолугуна баа берип, тиштин тактары жана таштар пайда болсо, тишиңизди тазалайт.